गुढिपाडवा झाला की,ठेवणीतल्या किंवा साठवणीच्या पदार्थांचे वास आसंमंतात दरवळू लागतात...त्याची मागच्या वर्षीच्या चवीची आठवणही जिभेवर आंमल करु लागते...याच दिवसांत दिवस मोठा होत जातो आणि रिकमपणही बऱ्यापैकी हाताशी असतं...उन्हाळ्याची चाहूल मेतकूट लावलेले कच्चे पोहे, मुरमुरे त्यात भरपूर शेंगदाणे....यांची आठवण करुन देतात...तर दुपारची वेळ सातुच्या पिठाची सय आणत रहाते...
उन्हाळ्यात कांहीतरी चटक मटक आंबट आंबट खाण्याची ईच्छा होते...जिव्हेचे चोचले पुरवण्यासाठी या महिना दोन महिन्यांसाठी मेतकूट,सातूचं पीठ आणि पुडचटणी जर असेल घरात, तर खवय्यांना वेगवेगळे पदार्थ बनवण्याची रेलचेल करता येते....
*मेतकूट* एक अत्यंत उपयोगी,तोंडाला चव आणणारं टिकणारा असा पदार्थ बनवण्याचं माध्यम...किती किती म्हणून उपयोग कराल याचे!एक तर मेतकूटाला लग्नाच्या तयारीतील पदार्थांमध्ये खूप मानाचं स्थान आहे.... शुभ शकूनाचा मान म्हणून येणाऱ्या जवळच्या पाहूण्यांना थोडा तरी नमुना चिवडा लाडू बरोबर देण्याची पध्दत आहे...
शिवाय थोडंसं दही टाकून पातळसर केलेल्या मेतकुटावर फोडणी टाकली थोडी की,जेवणातील चटणीची किंवा कोशिंबीरीची जागा भरुन निघते....जीभेची रसतृप्ती होते ती वेगळीच...अहो,गरमागरम मऊ भातावर लोणकढं तूप आणि मेतकूट मीठ लावून मस्त कालवून खाल्लेल्या भाताची चव....
अहाहा!सोबत एखाद्या लोणच्याची फोड असावी...... मेतकूटावर कच्चं तेल नि मीठ टाकून त्यासोबत शिळी भाकरी किंवा पोळी!एकदा खाऊन तर बघा,संपलं तरीही बोटं चाखत रहाल नुसते...
गार भातावर मेतकूट आणि त्यावर फोडणी ही चवही खासच...तुमच्या पुलावला लाजवणारी...
मेतकूटाची खरी किंमत उन्हाळ्यात मुरमुरे खाताना लक्षात येते...कच्चे मुरमुरे त्यावर भुरभुरलेले मेतकूट,मीठ,कच्चे शेंगादाणे,लावली तर थोडीशी पूडचटणी, आणि कच्चा कांदा.... व्वा!यासारखी चवदार डिश नाही दुपारच्या खाण्याची...
असंच काहिसं पोहे,ज्वारीच्या लाह्या यांंचही कॉम्बिनेशन चवदार!
ढोकळे भात, विदर्भातील एक भाताची चविष्ट डिश!अहो तो तर मेतकूटाशिवाय बनतच नाही...
मेतकूट खरं म्हणजे हा महाष्ट्रीयन पदार्थच आहे का दक्षिणेतला?असा संभ्रम पडतो...कारण तिकडे मेतकूट भाताशिवाय जेवणाला पुर्णत्वच येत नाही...
पण काहीही असले तरीही,मेतकूट एक खमंग माध्यम म्हणून आणि आयत्यावेळी अतिशय उपयोगी ठरणारा पदार्थ, प्रत्येकाच्या स्वयंपाकगृहात आपली खास जागा बनवून आहे...म्हटलं तर त्याशिवाय काहीच अडणार नाही पण म्हटलं तर खूप काही अडेल असा एक ठेवणीतला पदार्थ...
सध्याच्या लॉकडाऊन काळात तर फारच उपयोगी पडणारा...
*नंदिनी म.देशपांडे*
🌹🌹🌹🌹🌹🌹
*मेतकूट*
साहित्य:
* एक वाटी चनाडाळ
* एक वाटी उडिद डाळ
* एक वाटी धणे
अर्धी वाटी गहू
* पाव वाटी तांदूळ
* पाव वाटी मुगाची डाळ
* अर्धी वाटी जिरं
* तुपाची वाटी अर्धी मोहरी
* तुपाची वाटी अर्धी मेथीदाणे
* सुंठीचे चार कोंब
* चवीनुसार हिंग
*!हळकुंडाचे कोंब दोन किंवा हळद पावडर
वर दिलेले साहित्य कोरडेच वेगवेगळे चांगले भाजून एकत्र करावेत आणि बारीक दळावेत...
मेतकूट तयार...
*नंदिनी म.देशपांडे*
🌹🌹🌹🌹
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा