.*स्वित्झर्लंड,या सम हाच*
खूप खूप लांब म्हणजे, सातासमुद्रापलीकडे हे लहानपणी गोष्टीत ऐकलेले वाक्य आज आपल्याच बाबतीत सत्यात उतरेल असं वाटलंच नव्हतं .युरोप टूर साठी प्रस्थान करत होतो ना आम्ही दोघं! रात्री दीड वाजता टेक अॉफ झालेले आमचं फ्लाइट आपल्या वेळेनुसार दुसऱ्या दिवशी दुपारी तीन वाजता म्हणजे युरोपातील आमचे पहिलेच डेस्टिनेशन, लंडनच्या हिथ्रो विमानतळावर सकाळच्या अकरा वाजता लॅंड झालं.
येथून पुढचा इटलीतील रोम पर्यंत चा प्रवास मग मोठ्या पारदर्शी बस मधून चालू झाला.सुंदर रस्ते,भरभरुन निसर्ग सौंदर्याने नटलेली अवनी,कंटाळवाणं होण्याची सुतराम शक्यता नव्हती.इंग्लंड मधील लंडन, फ्रान्स मधील पॅरिस,तर बेल्जियम मध्ये ब्रुसेल्स,त्यानंतर नेदरलँड कडे कूच करत जर्मनीच्या कोलोन मध्ये पाऊल ठेवले.या शहरांमध्ये मुक्काम करत,तेथील प्रेक्षणीय ठिकाणं आणि अप्रतीम निसर्गाच्या सानिध्यात रमत गेलो
वातावरणातील आल्हाददायक स्पर्श अंगावर रोमांच उठवून जात होता.
आल्प्स पर्वतांच्या कुशीत दडलेल्या निसर्गसौंदर्याचा यथेच्छ आस्वाद घेत घेत आम्ही स्वित्झर्लंड च्या ल्यूझर्न येथे पोहोचलो.
युरोपात जेवणाचे फार हाल होतात, त्यातही व्हेज खाणाऱ्यांना तर विचारायलाच नको वगैरे काही गोष्टी मात्र येथील जेवणाने फोल ठरवले. दुपारचे, रात्रीचे जेवण चांगले तर मिळालेच पण सकाळचा नाश्ता सुद्धा अगदी चौरस मिळायचा.पण युरोपात असेपर्यंत वेगवेगळ्या फ्लेवर्स च्या आइस्क्रीमचा फडशा पाडताना फार मजा आली.थंडीत आइस्क्रीम खाण्याची खरी मजा काय असते! हे अनुभवले
दुसरा दिवस फार पसन्नतेने उजाडला. आम्हा दोघांसाठी तर हा अगदीच खास असा दिवस होता.अहो, आमच्या दोघांच्या सहजीवनाच्या बांधलेल्या अनुबंधाचा वर्धापन दिन होता तो!
अशा या प्रसन्न सकाळी नाश्ता करून आम्ही माउंट टिटलिस च्या दिशेने बर्फाच्छादित पहाडांच्या सानिध्यात काही वेळ राहण्यासाठी निघालो.
पुन्हा एकदा निसर्गाचं अप्रतिम सौंदर्य डोळ्यात साठवत साठवत आनंदाच्या रोमांचकांची शॉल अंगावर ओढत आमची बस हिमशिखरां कडे धाव घेत होती.
जाताना रस्त्यात स्वित्झरलँड मधील पारंपारिक घरं मोठ्या विनम्रतेने आमचे स्वागत करत आहेत असं वाटलं. अंतराअंतरावर असलेल्या, मोठ्या झोपडीवजा डिझाइन्स असणाऱ्या या घरांना 'शॅलेट'असे संबोधले जाते. किमान टू बीएचके असणारी ही शॅलेटस् दिसावयास अतिशय गोड लहान मुलांसारखी वाटतात.
एकूणच युरोपात घरांच्या खिडक्या रंगीबेरंगी फुलझाडांनी सजवलेल्या दिसतात. ज्या घरातील खिडक्यां मधील बागेची जास्त निगा घेतलेली दिसून येते, त्या घरातील गृहिणी या संसारामध्ये रमणाऱ्या असतात.असा येथील लोकांचा समज आहे.
झोंबणारा हवेतील थंडावा आपण हिमशिखरांच्या अगदी जवळ आलो आहोत,याची वर्दी देत होता. गाडीतूनच दृष्टिक्षेपात आलेली ही शुभ्र बर्फाच्छादित शिखरं आम्ही आपल्या काश्मीर भेटीच्या वेळी जम्मूला जाताना दिसणाऱ्या हिमशिखरांची पुन्हा आठवण करून देत आहेत असं वाटलं.
अशा आल्हाददायक वातावरणात, स्वच्छ निळ्या पाण्याने भरभरून व झुळझुळ मंजुळ आवाज करत अशी बाजूनेच वाहणारी नदी जणू आम्हाला तिच्या उगमस्थानाकडे जाण्याचा मार्ग दाखवत होती.
आम्ही माउंट टिटलिस च्या केबल कारच्या स्टेशनवर पोहोंचलो. काय सुंदर निसर्ग होता तो! चौफेर नजर फिरवताना कोणते दृश्य जास्त छान याचा अजिबात अंदाज येत नव्हता. वातावरणातील नितळपणा मनाला भूल घालत होता व हिम कड्यांवर जाण्यासाठी आतुर बनवत होता.
येथून चालू झाला आमचा केबल कारचा प्रवास. सेंट्रल स्वित्झर्लंडच्या सर्वांत उंच ठिकाणी जाण्यासाठीचा.खूपच मस्त असा अविस्मरणीय.केबल कारमध्ये बसून न्याहाळलेला निसर्ग फंटास्टिकच!असं दृश्य भारतीयांना अगदी दुर्मिळच. या हिमाच्छादित पहाडांच्या रांगा, त्यांच्या कुशीत निर्धास्तपणे विसावलेल्या अरुंद दिसणाऱ्या नागमोडी दऱ्या तर त्यातील ती हिरवीगार काळपट रंगाची उंचच उंच झाडी,आम्ही येत आहोत याचा सांगावाच जणू देण्यासाठी आलाय असं वाटणारा एखादा मध्येच उडणारा पक्षी आहाहा अवर्णनीयच!बर्फाळ पहाडांत मिळेल त्या ठिकाणी सपाट जागा बघून स्किईंग करणारी हौशी आणि अर्थातच शूर असणारी मंडळी दिसत होती.बर्फावरून घरंगळत खाली येताना त्यांना बघून आपल्याच काळजाचा ठोका चुकेल की काय असे वाटत होते.
अपेक्षित स्टेशनवर पोहोचल्या नंतर चौफेर असणाऱ्या बर्फा मध्ये खेळताना शुभ्र सफटिकासारखा चकाकणारा बर्फच बर्फ बघून, अक्षरशः डोळ्याचे पारणे फिटत होते.पायी चालताना काय कसरत करावी लागली!आपण खाली पडलो तर कपाळमोक्ष होणार नाही, पण थिजून बसण्याची धास्ती मात्र होती. त्यामुळे खूप विचार करत एक एक पाऊल टाकताना नव्यानेच चालता येणाऱ्या बाळाच्या पावलांची आठवण झाली.
अशा या शुभ्र बर्फावर ऊन्हं चमकण्याचा नजारा तर फारच सुंदर दिसला. चहूबाजूंनी बर्फच बर्फ होता, तरीही ऊन पडल्यानंतर बर्फावर असताना सुध्दा भासणारी उन्हाची तीव्रता जाणवून आश्चर्य वाटले. आईस फ्लायर नावाच्या एका बेंच सारख्या,पडू नये यासाठी समोर रॉड लावलेल्या एका केेबल प्रकारातून बर्फाच्छादित प्रदेशात सैर करून येणे, हा सुद्धा खूपच रोमांचकारी अनुभव होता.
नंतर आम्ही तिसर्‍या माळ्यावर असणाऱ्या एका खास फोटो स्टुडिओ मध्ये गेलो.या बर्फाच्छादित प्रदेशावर या ठिकाणी पाच माळ्यांवर वर्गीकरण करत आवश्यक त्या सोयी पर्यटकांना उपलब्ध करुन दिलेल्या आहेत. शिवाय तापमानाचे नियंत्रण करून मोठ्या मोठ्या हॉल्सची रचना अतिउत्कृष्ट.
बर्फाळ हवामानाचा मनसोक्त आनंद घेत तिसर्‍या माळ्यावर असणाऱ्या खास अशा स्टुडिओमध्ये ओळीत उभे राहिलो. तेथे केवळ एकाच प्रकारचे फोटो काढले जातात. जे की आपल्या भारतीयांना चक्क इंग्रजी पोशाख चढवून वरकरणी इंग्रजाळलेले बनवतात आणि झटकन फोटो काढून पटकन आपल्याला त्याची कॉपीही देतात. आपल्या दृष्टीने अति महागडा असणारा हा फोटो हौशी माणसं नक्कीच एक आठवण म्हणून काढतात. आणि ही आपलीच छबी आहे का! याचा विचार करत हसू लागतात.
आमची मॅरेज एनिव्हर्सरी होती त्या दिवशी,म्हणून त्या दिवसाची एक खास आठवण आम्हीही फोटोत कैद केली.
त्याच माळ्यावर बर्फाची गुहा बघितली. आश्चर्य वाटलं ना? अक्षरशः पहाडात जशी गुहा आपण बघतो,तसेच या बर्फाळ पहाडात कोरलेली ही गुहा चारही बाजूंनी बर्फच बर्फ आणि त्यात आपण. हे चित्र खरोखर आपल्यासाठी आश्चर्यकारकच.
पाचपैकी एका माळ्यावर प्रशस्त असे हॉटेल आहे. एवढ्या उंचावर आणि चोहोबाजूंनी बर्फच बर्फ असणाऱ्या या ठिकाणी गरमागरम इंडियन जेवणाचा आस्वाद घेतला. आहे की नाही गंम्मत!शिवाय चहा, कॉफी,हॉटचॉकलेट या पेयांचा आस्वादही थोडी गर्मी निर्माण करत मजा आणतो. सर्वात कडी म्हणजे, एवढ्या थंड वातावरणात आम्ही तेथे चक्क आईस्क्रीम चाखून पाहिलं!लढाई फत्ते केल्याचा फील आला अक्षरशः यावेळी.
त्यानंतर पुन्हा ल्यूझर्न शहरात खाली उतरलो आम्ही.तेथे लॉयन मानूमेंट आमची वाट बघत होतं.
युरोपात साधारण नेदरलँड पासून ठिकठिकाणी छोट्या मोठ्या अशा काऊ बेल्स ,(गाईंच्या गळ्यात बांधण्याची घंटी.) विकण्यासाठी ठेवल्याचं दिसलं. त्यांचा आवाज ऐकून मला लहानपणी आजोबांकडे गोठ्यात, रानातून चरत परत आलेल्या गाईंच्या वाजणाऱ्या गळ्यातील घंटीच्या आवाजाची आठवण झाली.तो आवाज व हा घंटीचा आवाज अगदी हुबेहूब होता.
ल्यूझर्न मधील त्या दिवशीची संध्याकाळ ही सुध्दा खूप खुश करणारी ठरली. तेथील भव्य अशा स्वच्छ निळ्याशार पाण्याच्या लेक वर,ज्याच्या काठावर बसून आम्ही बदकांना मनसोक्त बागडताना बघितले होते.अशा या लेक वर क्रुझ डिनरचा एक वेगळाच अनुभव मिळाला.
संगीत वाद्यांच्या संगतीने वेटर कडून टेबलवर सर्व्ह होणारे डिनर मस्तपैकी एन्जॉय केले.हे डिनर आजही लक्षात आहे. त्यानंतर हौशी लोकांनी डीजे वर केलेले नृत्य तर झपाटून टाकणारे असेच.
अशा पध्दतीने आमच्या उभयतांच्या आयुष्यातील अविस्मरणीय दिवस अविस्मरणीय पद्धतीने साजरा होऊन आमच्यासाठी एक अविस्मरणीय आठवण बनून राहिला हे मात्र खरं.
आल्प्स पर्वतांच्या कुशीमध्ये विसावलेला युरोप म्हणजे जणू स्वर्गच!
दुसऱ्या दिवशीची रम्य सकाळ आम्हाला,झुंग्फ्रौ येथील निसर्गसौंदर्याचा आस्वाद देण्यासाठी आसुसलेली होती.
या तीन हजार पाचशे मीटर उंच असणाऱ्या ठिकाणासाठी निघालो आम्ही त्यावेळी.
आल्प्स् पर्वतांच्या प्रदेशात जसे आपण प्रवेश करतो तसे पर्वतांच्या पोटातून जाणाऱ्या भरपूर रस्त्यांवरुन आपला प्रवास सुरू होतो. ज्याला आपण प्राकृत भाषेत बोगदा (टनेल्स) असे म्हणतो.
येथील निसर्गाचा कण नि कण जेवढा सुंदर दिसतो ना तेवढेच सुंदर येथील बोगदे सुद्धा. लांबच लांब अंतर स्वतःच्या पोटामध्ये सामावून घेणारे हे बोगदे बनवण्याची तंत्रज्ञान, लाईट्स आणि अर्थातच त्यांचे मेंटेनन्स बघून थक्क व्हायला होतं! स्वित्झर्लंड या देशाला, 'बोगद्यांचा देश'असेही संबोधलं जात असावं असे वाटतं.एवढे ते सुंदर बनवलेले आहेत. ही बोगदी देखील तेथील सौंदर्यस्थळेच आहेत. यातून होणारा प्रवासही तेवढाच रोमहर्षक ! यामुळे आपण घाटातून वळणावळणाने प्रवास करतोय असे अजिबात जाणवत नाही.अगदी सहज सुंदर प्रवासाची ही अनुभूती आहे.
ल्यूझर्न ते झुंग्फ्रौ या प्रवासादरम्यान आम्हाला एक निसर्गाचे अप्रतिम लेणं बघावयास मिळालं.
स्वित्झर्लंड मध्ये प्रवेशताच, बघितलेला ह्राईन धबधबा आणि नंतरचा हा,ग्लेशिअल धबधबा. दोघांचे आपले सौंदर्य, वैशिष्ट्य पूर्णपणे वेगळे.निसर्गत:च वाहात असणार्‍या पाण्याचीच ही दोन रुपं, पण एक स्वतःच्या शुभ्र पणाला आसमंतात व्यापून टाकणारा, तर दुसरा अगदी वरपर्यंत आपल्या उगमस्थानाच्या टोकापर्यंत घेऊन जाणारा, थोडासा भीतीदायक.
ग्लेशियल वॉटरफॉल! अर्थातच अवनीचे हे लावण्य न्याहाळत न्याहाळत केलेला हा प्रवास.मन ,वृत्ती आणि शरीर या तिघांनाही उल्हासित बनवणारा. ज्यावेळी आपण या ठिकाणाच्या पायथ्याशी पोहोचतो ना,त्यावेळी येथे एखादा धबधबा असेल अशी पुसटशीही कल्पना येत नाही आपल्याला. पण, एक भलामोठा उंचच उंच अशा काळ्या पाषाणापासून बनलेल्या अखंड पहाडाच्या पोटातून आपण काही अंतर लिफ्ट ने तर,काही अंतर उंच पायर्‍यांनी वर चढू लागतो. अजूनही पाण्याचा आवाज नाही की, त्याच्या अस्तित्वाच्या खुणाही नाहीत. असं चांगलंच भयावह गुढ वातावरण असणारं हे ठिकाण. केवळ पाषाणात झिरपत जाणारा ओलावा आणि त्यातून निर्माण होणाऱ्या निसरडे पणावरुन स्वत:लाच सांभाळत सांभाळत वरती चढताना आपण पहाडाच्या अगदी वरच्या टोकावर अंधार कोठडीत जातो आहोत असं वाटतं. तेथून मग कुठून तरी येणारी पाण्याची धार जेंव्हा आपल्या भेदरलेल्या डोळ्यांना दिसते ना, तेव्हा नि:शब्द व्हायला होतं. निसर्गाच्या या रुपाला बघून आपण स्तिमितच होतो!
कुठून तरी पहाडाच्या एका छोट्या कपारीतून सूर्यप्रकाशाचा झरोका दिसतो, तेवढाच काय तो दिवसाची वेळ आहे हा सांगणारा पुरावा.वरती छोट्या असणाऱ्या या धारेच्या मागोवा घेत घेत आपण खाली जेंव्हा उतरत जातो, त्यावेळी पहाडाच्या कडेकपारीतून मिळेल त्या मार्गाने छोट्या छोट्या झऱ्यांना सामावून घेत घेत खाली उंचावरुन आपटत पडणारा पाण्याचा आसुरी नाद करणारा असा हा प्रवाह बघितला.आणि निसर्गाचं हे अद्भुत विश्व जवळून बघितल्याचं समाधान मनाला भारून राहिलं.
आत्तापर्यंत मी माझ्या आयुष्यात बघितलेल्या सर्व धबधब्यांमध्ये मध्ये सर्वात भयानक वाटणारा पण अफलातून असा हा ग्लेशिअल धबधबा!
एवढा मोठा गड चढत बघितलेला धबधबा पाहून आम्ही जेंव्हा गड उतरलो, त्यावेळी मोहीम फत्ते झाल्याच्या आविर्भावात आम्ही युरोपातील सर्वात उंच ठिकाणी जाण्यासाठी 'ल्यूटरबर्न' या ठिकाणी आलो. येथूनच 'कॉगव्हील'नावाची ट्रेन आम्हाला सर्वात उंच असणाऱ्या, (3500 मीटर) युरोपातील स्टेशन वर घेऊन जाण्यासाठी सिद्ध झालेली होती. अशा वर चढत जाणार्‍या अद्भुत रेल्वेमध्ये बसताना फार आनंद वाटला. आपल्याच रेल्वे ट्रॅक सारखाच याही रेल्वेचा ट्रॅक असतो.पण दोन चाकांच्या मध्ये कात्रेकात्रे असणारे आणखीही एका आगाऊ चाकाची आणि त्यासाठी दोन रुळांच्या मध्यभागी एक कात्रणे असणाराच अगाऊ बेल्ट असतो. अशी खास रचना आहे या रेल्वेची. जेणेकरून चढत असताना उतारावर रेल्वेचा तोल जाणार नाही.
कॉगव्हील ट्रेन जशी जशी उंचावर चढू लागते,तशी हिरव्या रंगाचा शालू बदलून वसुंधरा चंदेरी रंगाच्या भरजरी शालू नेसून तयार झाली आहे असं वाटत होतं. सर्वदूर पसरलेल्या आकाशाला गवसणी घालणारे आणि शुभ्र धवल रंगांने सजलेली शिखरं! त्यांच्याशी स्पर्धा साधण्याचा प्रयास करणारे आकाशातील ढग. या पार्श्वभूमीवर डोकावून खाली बघणारे आकाशी रंगाचे आभाळ !काय विलक्षण विलोभनीय दृश्य दिसत होते ते! संपूर्ण अवकाशावर जणू या शुभ्र पांढर्‍या हिम राजाचे राज्य होते.
युरोपातील सर्वात उंचावरील रेल्वे स्टेशन वर पोहोंचण्यासाठी लागणारा दीड तासाचा हा वेळ म्हणजे आमच्या डोळ्यांना ही एक मनोहरी अशी पर्वणीच होती.अगदी उंच पॉइंटवर पोहोंचल्यानंतर तर आपण स्वप्नात तर नाहीत ना? अशी शंका येण्याइतपत या ठिकाणची अप्रुपाई जाणवत होती.येथेही तापमान मेंटेन करत बांधलेले हॉल्स आहेत. खूप जणांना या ठिकाणी श्वासाला अडचण येऊ शकते.
खरोखर जेंव्हा आम्ही प्रत्यक्ष अगदी उंचीवर होतो त्यावेळी अतिशय देखणा सर्व बाजूंनी केवळ शुभ्र बर्फ बर्फ आणि बर्फच होता! नजरेच्या टप्प्यात न मावणारा, अथांग सागरासारखा पसरलेला! शुभ्रतेचा कळस! डोळ्यांना सुद्धा भूल पडेल की हा बर्फ आहे की धूकं? तेथे थोडा हिमवर्षावही चालू होताच. अगदी अविस्मरणीय दृश्य आणि अर्थातच त्यातून मिळणारा मोदही तसाच!
वेगवेगळ्या पहाडांवर व्ह्यू बघण्यासाठी चे केलेली पॉईंट्स ची रचना तर अतिउत्तम.बर्फाळ पहाडांच्या रांगा यातील दऱ्याही बर्फाळ आणि पडणारा पाऊस ही बर्फाचाच! अवर्णनीयच होतं सारं! कितीही ठरवलं,तरीही खूप जास्त वेळ थांबू शकतच नाही आपण येथे. नाही म्हटले तरी हवेमध्ये ऑक्सिजनचं असणारं कमी प्रमाण आपल्याला थोडेसं घाबरवून सोडतंच. त्यानंतर आम्ही आलो बर्फाच्या महालात. दोन पहाडांच्या कपारीत बनवलेला महाला मध्ये. बर्फात बनवलेल्या शिल्पकलेचा उत्कृष्ट नमुना म्हणता येईल. येथे अखंड अशा बर्फाच्छादित पहाडाच्या पोटात, वेगवेगळे प्राणी पक्षी यांचे मनोहरी पुतळे बनवलेले दिसून येतात. याबरोबरच एवढ्या उंच ठिकाणी पोहोचण्यासाठी झालेले प्रयत्न व त्या मागचे तंत्रज्ञान काय आहे? यांची माहिती पुरवणारं प्रदर्शनही होते तथेे.या सर्व बाबी खरोखरच नि:शब्द करून थक्कच करणाऱ्या आहेत. निसर्गाचे वैविध्याने नटलेले रूप डोळ्यात साठवून आम्ही नंतर झ्यूरिच शहराकडे प्रस्थान केले.
©
*नंदिनी म.देशपांडे*
🔯🔯🔯🔯🔯🔯
*स्वित्झर्लंड,या सम हाच*
खूप खूप लांब म्हणजे, सातासमुद्रापलीकडे हे लहानपणी गोष्टीत ऐकलेले वाक्य आज आपल्याच बाबतीत सत्यात उतरेल असं वाटलंच नव्हतं .युरोप टूर साठी प्रस्थान करत होतो ना आम्ही दोघं! रात्री दीड वाजता टेक अॉफ झालेले आमचं फ्लाइट आपल्या वेळेनुसार दुसऱ्या दिवशी दुपारी तीन वाजता म्हणजे युरोपातील आमचे पहिलेच डेस्टिनेशन, लंडनच्या हिथ्रो विमानतळावर सकाळच्या अकरा वाजता लॅंड झालं.
येथून पुढचा इटलीतील रोम पर्यंत चा प्रवास मग मोठ्या पारदर्शी बस मधून चालू झाला.सुंदर रस्ते,भरभरुन निसर्ग सौंदर्याने नटलेली अवनी,कंटाळवाणं होण्याची सुतराम शक्यता नव्हती.इंग्लंड मधील लंडन, फ्रान्स मधील पॅरिस,तर बेल्जियम मध्ये ब्रुसेल्स,त्यानंतर नेदरलँड कडे कूच करत जर्मनीच्या कोलोन मध्ये पाऊल ठेवले.या शहरांमध्ये मुक्काम करत,तेथील प्रेक्षणीय ठिकाणं आणि अप्रतीम निसर्गाच्या सानिध्यात रमत गेलो
वातावरणातील आल्हाददायक स्पर्श अंगावर रोमांच उठवून जात होता.
आल्प्स पर्वतांच्या कुशीत दडलेल्या निसर्गसौंदर्याचा यथेच्छ आस्वाद घेत घेत आम्ही स्वित्झर्लंड च्या ल्यूझर्न येथे पोहोचलो.
युरोपात जेवणाचे फार हाल होतात, त्यातही व्हेज खाणाऱ्यांना तर विचारायलाच नको वगैरे काही गोष्टी मात्र येथील जेवणाने फोल ठरवले. दुपारचे, रात्रीचे जेवण चांगले तर मिळालेच पण सकाळचा नाश्ता सुद्धा अगदी चौरस मिळायचा.पण युरोपात असेपर्यंत वेगवेगळ्या फ्लेवर्स च्या आइस्क्रीमचा फडशा पाडताना फार मजा आली.थंडीत आइस्क्रीम खाण्याची खरी मजा काय असते! हे अनुभवले
दुसरा दिवस फार पसन्नतेने उजाडला. आम्हा दोघांसाठी तर हा अगदीच खास असा दिवस होता.अहो, आमच्या दोघांच्या सहजीवनाच्या बांधलेल्या अनुबंधाचा वर्धापन दिन होता तो!
अशा या प्रसन्न सकाळी नाश्ता करून आम्ही माउंट टिटलिस च्या दिशेने बर्फाच्छादित पहाडांच्या सानिध्यात काही वेळ राहण्यासाठी निघालो.
पुन्हा एकदा निसर्गाचं अप्रतिम सौंदर्य डोळ्यात साठवत साठवत आनंदाच्या रोमांचकांची शॉल अंगावर ओढत आमची बस हिमशिखरां कडे धाव घेत होती.
जाताना रस्त्यात स्वित्झरलँड मधील पारंपारिक घरं मोठ्या विनम्रतेने आमचे स्वागत करत आहेत असं वाटलं. अंतराअंतरावर असलेल्या, मोठ्या झोपडीवजा डिझाइन्स असणाऱ्या या घरांना 'शॅलेट'असे संबोधले जाते. किमान टू बीएचके असणारी ही शॅलेटस् दिसावयास अतिशय गोड लहान मुलांसारखी वाटतात.
एकूणच युरोपात घरांच्या खिडक्या रंगीबेरंगी फुलझाडांनी सजवलेल्या दिसतात. ज्या घरातील खिडक्यां मधील बागेची जास्त निगा घेतलेली दिसून येते, त्या घरातील गृहिणी या संसारामध्ये रमणाऱ्या असतात.असा येथील लोकांचा समज आहे.
झोंबणारा हवेतील थंडावा आपण हिमशिखरांच्या अगदी जवळ आलो आहोत,याची वर्दी देत होता. गाडीतूनच दृष्टिक्षेपात आलेली ही शुभ्र बर्फाच्छादित शिखरं आम्ही आपल्या काश्मीर भेटीच्या वेळी जम्मूला जाताना दिसणाऱ्या हिमशिखरांची पुन्हा आठवण करून देत आहेत असं वाटलं.
अशा आल्हाददायक वातावरणात, स्वच्छ निळ्या पाण्याने भरभरून व झुळझुळ मंजुळ आवाज करत अशी बाजूनेच वाहणारी नदी जणू आम्हाला तिच्या उगमस्थानाकडे जाण्याचा मार्ग दाखवत होती.
आम्ही माउंट टिटलिस च्या केबल कारच्या स्टेशनवर पोहोंचलो. काय सुंदर निसर्ग होता तो! चौफेर नजर फिरवताना कोणते दृश्य जास्त छान याचा अजिबात अंदाज येत नव्हता. वातावरणातील नितळपणा मनाला भूल घालत होता व हिम कड्यांवर जाण्यासाठी आतुर बनवत होता.
येथून चालू झाला आमचा केबल कारचा प्रवास. सेंट्रल स्वित्झर्लंडच्या सर्वांत उंच ठिकाणी जाण्यासाठीचा.खूपच मस्त असा अविस्मरणीय.केबल कारमध्ये बसून न्याहाळलेला निसर्ग फंटास्टिकच!असं दृश्य भारतीयांना अगदी दुर्मिळच. या हिमाच्छादित पहाडांच्या रांगा, त्यांच्या कुशीत निर्धास्तपणे विसावलेल्या अरुंद दिसणाऱ्या नागमोडी दऱ्या तर त्यातील ती हिरवीगार काळपट रंगाची उंचच उंच झाडी,आम्ही येत आहोत याचा सांगावाच जणू देण्यासाठी आलाय असं वाटणारा एखादा मध्येच उडणारा पक्षी आहाहा अवर्णनीयच!बर्फाळ पहाडांत मिळेल त्या ठिकाणी सपाट जागा बघून स्किईंग करणारी हौशी आणि अर्थातच शूर असणारी मंडळी दिसत होती.बर्फावरून घरंगळत खाली येताना त्यांना बघून आपल्याच काळजाचा ठोका चुकेल की काय असे वाटत होते.
अपेक्षित स्टेशनवर पोहोचल्या नंतर चौफेर असणाऱ्या बर्फा मध्ये खेळताना शुभ्र सफटिकासारखा चकाकणारा बर्फच बर्फ बघून, अक्षरशः डोळ्याचे पारणे फिटत होते.पायी चालताना काय कसरत करावी लागली!आपण खाली पडलो तर कपाळमोक्ष होणार नाही, पण थिजून बसण्याची धास्ती मात्र होती. त्यामुळे खूप विचार करत एक एक पाऊल टाकताना नव्यानेच चालता येणाऱ्या बाळाच्या पावलांची आठवण झाली.
अशा या शुभ्र बर्फावर ऊन्हं चमकण्याचा नजारा तर फारच सुंदर दिसला. चहूबाजूंनी बर्फच बर्फ होता, तरीही ऊन पडल्यानंतर बर्फावर असताना सुध्दा भासणारी उन्हाची तीव्रता जाणवून आश्चर्य वाटले. आईस फ्लायर नावाच्या एका बेंच सारख्या,पडू नये यासाठी समोर रॉड लावलेल्या एका केेबल प्रकारातून बर्फाच्छादित प्रदेशात सैर करून येणे, हा सुद्धा खूपच रोमांचकारी अनुभव होता.
नंतर आम्ही तिसर्‍या माळ्यावर असणाऱ्या एका खास फोटो स्टुडिओ मध्ये गेलो.या बर्फाच्छादित प्रदेशावर या ठिकाणी पाच माळ्यांवर वर्गीकरण करत आवश्यक त्या सोयी पर्यटकांना उपलब्ध करुन दिलेल्या आहेत. शिवाय तापमानाचे नियंत्रण करून मोठ्या मोठ्या हॉल्सची रचना अतिउत्कृष्ट.
बर्फाळ हवामानाचा मनसोक्त आनंद घेत तिसर्‍या माळ्यावर असणाऱ्या खास अशा स्टुडिओमध्ये ओळीत उभे राहिलो. तेथे केवळ एकाच प्रकारचे फोटो काढले जातात. जे की आपल्या भारतीयांना चक्क इंग्रजी पोशाख चढवून वरकरणी इंग्रजाळलेले बनवतात आणि झटकन फोटो काढून पटकन आपल्याला त्याची कॉपीही देतात. आपल्या दृष्टीने अति महागडा असणारा हा फोटो हौशी माणसं नक्कीच एक आठवण म्हणून काढतात. आणि ही आपलीच छबी आहे का! याचा विचार करत हसू लागतात.
आमची मॅरेज एनिव्हर्सरी होती त्या दिवशी,म्हणून त्या दिवसाची एक खास आठवण आम्हीही फोटोत कैद केली.
त्याच माळ्यावर बर्फाची गुहा बघितली. आश्चर्य वाटलं ना? अक्षरशः पहाडात जशी गुहा आपण बघतो,तसेच या बर्फाळ पहाडात कोरलेली ही गुहा चारही बाजूंनी बर्फच बर्फ आणि त्यात आपण. हे चित्र खरोखर आपल्यासाठी आश्चर्यकारकच.
पाचपैकी एका माळ्यावर प्रशस्त असे हॉटेल आहे. एवढ्या उंचावर आणि चोहोबाजूंनी बर्फच बर्फ असणाऱ्या या ठिकाणी गरमागरम इंडियन जेवणाचा आस्वाद घेतला. आहे की नाही गंम्मत!शिवाय चहा, कॉफी,हॉटचॉकलेट या पेयांचा आस्वादही थोडी गर्मी निर्माण करत मजा आणतो. सर्वात कडी म्हणजे, एवढ्या थंड वातावरणात आम्ही तेथे चक्क आईस्क्रीम चाखून पाहिलं!लढाई फत्ते केल्याचा फील आला अक्षरशः यावेळी.
त्यानंतर पुन्हा ल्यूझर्न शहरात खाली उतरलो आम्ही.तेथे लॉयन मानूमेंट आमची वाट बघत होतं.
युरोपात साधारण नेदरलँड पासून ठिकठिकाणी छोट्या मोठ्या अशा काऊ बेल्स ,(गाईंच्या गळ्यात बांधण्याची घंटी.) विकण्यासाठी ठेवल्याचं दिसलं. त्यांचा आवाज ऐकून मला लहानपणी आजोबांकडे गोठ्यात, रानातून चरत परत आलेल्या गाईंच्या वाजणाऱ्या गळ्यातील घंटीच्या आवाजाची आठवण झाली.तो आवाज व हा घंटीचा आवाज अगदी हुबेहूब होता.
ल्यूझर्न मधील त्या दिवशीची संध्याकाळ ही सुध्दा खूप खुश करणारी ठरली. तेथील भव्य अशा स्वच्छ निळ्याशार पाण्याच्या लेक वर,ज्याच्या काठावर बसून आम्ही बदकांना मनसोक्त बागडताना बघितले होते.अशा या लेक वर क्रुझ डिनरचा एक वेगळाच अनुभव मिळाला.
संगीत वाद्यांच्या संगतीने वेटर कडून टेबलवर सर्व्ह होणारे डिनर मस्तपैकी एन्जॉय केले.हे डिनर आजही लक्षात आहे. त्यानंतर हौशी लोकांनी डीजे वर केलेले नृत्य तर झपाटून टाकणारे असेच.
अशा पध्दतीने आमच्या उभयतांच्या आयुष्यातील अविस्मरणीय दिवस अविस्मरणीय पद्धतीने साजरा होऊन आमच्यासाठी एक अविस्मरणीय आठवण बनून राहिला हे मात्र खरं.
आल्प्स पर्वतांच्या कुशीमध्ये विसावलेला युरोप म्हणजे जणू स्वर्गच!
दुसऱ्या दिवशीची रम्य सकाळ आम्हाला,झुंग्फ्रौ येथील निसर्गसौंदर्याचा आस्वाद देण्यासाठी आसुसलेली होती.
या तीन हजार पाचशे मीटर उंच असणाऱ्या ठिकाणासाठी निघालो आम्ही त्यावेळी.
आल्प्स् पर्वतांच्या प्रदेशात जसे आपण प्रवेश करतो तसे पर्वतांच्या पोटातून जाणाऱ्या भरपूर रस्त्यांवरुन आपला प्रवास सुरू होतो. ज्याला आपण प्राकृत भाषेत बोगदा (टनेल्स) असे म्हणतो.
येथील निसर्गाचा कण नि कण जेवढा सुंदर दिसतो ना तेवढेच सुंदर येथील बोगदे सुद्धा. लांबच लांब अंतर स्वतःच्या पोटामध्ये सामावून घेणारे हे बोगदे बनवण्याची तंत्रज्ञान, लाईट्स आणि अर्थातच त्यांचे मेंटेनन्स बघून थक्क व्हायला होतं! स्वित्झर्लंड या देशाला, 'बोगद्यांचा देश'असेही संबोधलं जात असावं असे वाटतं.एवढे ते सुंदर बनवलेले आहेत. ही बोगदी देखील तेथील सौंदर्यस्थळेच आहेत. यातून होणारा प्रवासही तेवढाच रोमहर्षक ! यामुळे आपण घाटातून वळणावळणाने प्रवास करतोय असे अजिबात जाणवत नाही.अगदी सहज सुंदर प्रवासाची ही अनुभूती आहे.
ल्यूझर्न ते झुंग्फ्रौ या प्रवासादरम्यान आम्हाला एक निसर्गाचे अप्रतिम लेणं बघावयास मिळालं.
स्वित्झर्लंड मध्ये प्रवेशताच, बघितलेला ह्राईन धबधबा आणि नंतरचा हा,ग्लेशिअल धबधबा. दोघांचे आपले सौंदर्य, वैशिष्ट्य पूर्णपणे वेगळे.निसर्गत:च वाहात असणार्‍या पाण्याचीच ही दोन रुपं, पण एक स्वतःच्या शुभ्र पणाला आसमंतात व्यापून टाकणारा, तर दुसरा अगदी वरपर्यंत आपल्या उगमस्थानाच्या टोकापर्यंत घेऊन जाणारा, थोडासा भीतीदायक.
ग्लेशियल वॉटरफॉल! अर्थातच अवनीचे हे लावण्य न्याहाळत न्याहाळत केलेला हा प्रवास.मन ,वृत्ती आणि शरीर या तिघांनाही उल्हासित बनवणारा. ज्यावेळी आपण या ठिकाणाच्या पायथ्याशी पोहोचतो ना,त्यावेळी येथे एखादा धबधबा असेल अशी पुसटशीही कल्पना येत नाही आपल्याला. पण, एक भलामोठा उंचच उंच अशा काळ्या पाषाणापासून बनलेल्या अखंड पहाडाच्या पोटातून आपण काही अंतर लिफ्ट ने तर,काही अंतर उंच पायर्‍यांनी वर चढू लागतो. अजूनही पाण्याचा आवाज नाही की, त्याच्या अस्तित्वाच्या खुणाही नाहीत. असं चांगलंच भयावह गुढ वातावरण असणारं हे ठिकाण. केवळ पाषाणात झिरपत जाणारा ओलावा आणि त्यातून निर्माण होणाऱ्या निसरडे पणावरुन स्वत:लाच सांभाळत सांभाळत वरती चढताना आपण पहाडाच्या अगदी वरच्या टोकावर अंधार कोठडीत जातो आहोत असं वाटतं. तेथून मग कुठून तरी येणारी पाण्याची धार जेंव्हा आपल्या भेदरलेल्या डोळ्यांना दिसते ना, तेव्हा नि:शब्द व्हायला होतं. निसर्गाच्या या रुपाला बघून आपण स्तिमितच होतो!
कुठून तरी पहाडाच्या एका छोट्या कपारीतून सूर्यप्रकाशाचा झरोका दिसतो, तेवढाच काय तो दिवसाची वेळ आहे हा सांगणारा पुरावा.वरती छोट्या असणाऱ्या या धारेच्या मागोवा घेत घेत आपण खाली जेंव्हा उतरत जातो, त्यावेळी पहाडाच्या कडेकपारीतून मिळेल त्या मार्गाने छोट्या छोट्या झऱ्यांना सामावून घेत घेत खाली उंचावरुन आपटत पडणारा पाण्याचा आसुरी नाद करणारा असा हा प्रवाह बघितला.आणि निसर्गाचं हे अद्भुत विश्व जवळून बघितल्याचं समाधान मनाला भारून राहिलं.
आत्तापर्यंत मी माझ्या आयुष्यात बघितलेल्या सर्व धबधब्यांमध्ये मध्ये सर्वात भयानक वाटणारा पण अफलातून असा हा ग्लेशिअल धबधबा!
एवढा मोठा गड चढत बघितलेला धबधबा पाहून आम्ही जेंव्हा गड उतरलो, त्यावेळी मोहीम फत्ते झाल्याच्या आविर्भावात आम्ही युरोपातील सर्वात उंच ठिकाणी जाण्यासाठी 'ल्यूटरबर्न' या ठिकाणी आलो. येथूनच 'कॉगव्हील'नावाची ट्रेन आम्हाला सर्वात उंच असणाऱ्या, (3500 मीटर) युरोपातील स्टेशन वर घेऊन जाण्यासाठी सिद्ध झालेली होती. अशा वर चढत जाणार्‍या अद्भुत रेल्वेमध्ये बसताना फार आनंद वाटला. आपल्याच रेल्वे ट्रॅक सारखाच याही रेल्वेचा ट्रॅक असतो.पण दोन चाकांच्या मध्ये कात्रेकात्रे असणारे आणखीही एका आगाऊ चाकाची आणि त्यासाठी दोन रुळांच्या मध्यभागी एक कात्रणे असणाराच अगाऊ बेल्ट असतो. अशी खास रचना आहे या रेल्वेची. जेणेकरून चढत असताना उतारावर रेल्वेचा तोल जाणार नाही.
कॉगव्हील ट्रेन जशी जशी उंचावर चढू लागते,तशी हिरव्या रंगाचा शालू बदलून वसुंधरा चंदेरी रंगाच्या भरजरी शालू नेसून तयार झाली आहे असं वाटत होतं. सर्वदूर पसरलेल्या आकाशाला गवसणी घालणारे आणि शुभ्र धवल रंगांने सजलेली शिखरं! त्यांच्याशी स्पर्धा साधण्याचा प्रयास करणारे आकाशातील ढग. या पार्श्वभूमीवर डोकावून खाली बघणारे आकाशी रंगाचे आभाळ !काय विलक्षण विलोभनीय दृश्य दिसत होते ते! संपूर्ण अवकाशावर जणू या शुभ्र पांढर्‍या हिम राजाचे राज्य होते.
युरोपातील सर्वात उंचावरील रेल्वे स्टेशन वर पोहोंचण्यासाठी लागणारा दीड तासाचा हा वेळ म्हणजे आमच्या डोळ्यांना ही एक मनोहरी अशी पर्वणीच होती.अगदी उंच पॉइंटवर पोहोंचल्यानंतर तर आपण स्वप्नात तर नाहीत ना? अशी शंका येण्याइतपत या ठिकाणची अप्रुपाई जाणवत होती.येथेही तापमान मेंटेन करत बांधलेले हॉल्स आहेत. खूप जणांना या ठिकाणी श्वासाला अडचण येऊ शकते.
खरोखर जेंव्हा आम्ही प्रत्यक्ष अगदी उंचीवर होतो त्यावेळी अतिशय देखणा सर्व बाजूंनी केवळ शुभ्र बर्फ बर्फ आणि बर्फच होता! नजरेच्या टप्प्यात न मावणारा, अथांग सागरासारखा पसरलेला! शुभ्रतेचा कळस! डोळ्यांना सुद्धा भूल पडेल की हा बर्फ आहे की धूकं? तेथे थोडा हिमवर्षावही चालू होताच. अगदी अविस्मरणीय दृश्य आणि अर्थातच त्यातून मिळणारा मोदही तसाच!
वेगवेगळ्या पहाडांवर व्ह्यू बघण्यासाठी चे केलेली पॉईंट्स ची रचना तर अतिउत्तम.बर्फाळ पहाडांच्या रांगा यातील दऱ्याही बर्फाळ आणि पडणारा पाऊस ही बर्फाचाच! अवर्णनीयच होतं सारं! कितीही ठरवलं,तरीही खूप जास्त वेळ थांबू शकतच नाही आपण येथे. नाही म्हटले तरी हवेमध्ये ऑक्सिजनचं असणारं कमी प्रमाण आपल्याला थोडेसं घाबरवून सोडतंच. त्यानंतर आम्ही आलो बर्फाच्या महालात. दोन पहाडांच्या कपारीत बनवलेला महाला मध्ये. बर्फात बनवलेल्या शिल्पकलेचा उत्कृष्ट नमुना म्हणता येईल. येथे अखंड अशा बर्फाच्छादित पहाडाच्या पोटात, वेगवेगळे प्राणी पक्षी यांचे मनोहरी पुतळे बनवलेले दिसून येतात. याबरोबरच एवढ्या उंच ठिकाणी पोहोचण्यासाठी झालेले प्रयत्न व त्या मागचे तंत्रज्ञान काय आहे? यांची माहिती पुरवणारं प्रदर्शनही होते तथेे.या सर्व बाबी खरोखरच नि:शब्द करून थक्कच करणाऱ्या आहेत. निसर्गाचे वैविध्याने नटलेले रूप डोळ्यात साठवून आम्ही नंतर झ्यूरिच शहराकडे प्रस्थान केले.
©
*नंदिनी म.देशपांडे*
🔯🔯🔯🔯🔯🔯
